Nano testen bij UNITiD

Nog niet eerder hebben we inhoudelijk over onze usability test methodiek geschreven. Verbazingwekkend eigenlijk; dit onderdeel is immers van groot belang tijdens ons ontwerpproces. Wel schreef Rolf over het opzetten van een guerilla usability testlab. En natuurlijk hebben we onlangs weer de usability test gedreven 100gemeenten.nl gelanceerd.

Maar onze visie op testen en onze praktijkervaring hebben we nog niet eerder gedeeld. Wij hebben onze eigen methode ontwikkeld die voordelen heeft boven anderen: Nano testen. Dit artikel legt de basis van usability testing uit en gaat dan in op de door ons ontwikkelde methode.

Wat is usability testing?

Met usability testing toets je of een ontwerp door de eindgebruiker wordt begrepen. Er zijn echter verschillende manieren om te testen en ieder heeft zijn eigen visie op wat de juiste manier is. De definitie kan dus verschillen, maar het wordt altijd gedaan om problemen en sterke kanten van een product of dienst te achterhalen, met als einddoel een product of dienst gebruiksvriendelijker te maken. Wij hebben ook een ‘eigen’ visie en methode ontwikkeld, Nano testen, die we continue verbeteren.

Waarom testen?

Bij UNITiD testen we om de usability problemen van een product of dienst te ontdekken (huidig of een nieuw concept) en om uiteindelijk ons ontwerp beter te maken. Testen met gebruikers helpt je als ontwerper in het maken van keuzes en het ontwikkelen van empathie voor de gebruiker. Als ontwerper kan je je helemaal verliezen in je eigen ontwerp en alles ontzettend logisch vinden. Een test met een gebruiker kan dan een echte eye-opener zijn.

Onze ontwerpers testen zelf. Naast het ontwikkelen van empathie gaat er geen tijd en kennis verloren aan de overdracht tussen onderzoekers en ontwerpers. Ook het maken van een dik rapport is niet nodig. We testen kwalitatief, één op één met de respondent. Het testen gebeurt snel, vaak en kort binnen het ontwerpproces. We voeren liever vaker kleine testen uit, dan soms een hele grote. Het continu toetsen van onze ideeën bij de gebruiker helpt ons verder in het ontwerpproces en daarmee kunnen we het eindresultaat verbeteren.

Wat testen we?

We testen de toptaken of speciaal gekozen taken van de gebruikers binnen het ontwerp. We zetten onze hypotheses op papier en gebruiken de test om ze te toetsen. We calculeren 60 minuten per respondent in; 45 minuten voor de daadwerkelijke test, 15 minuten voor een eerste prioritering van bevindingen. De hoeveelheid taken die je test, is afhankelijk van de lengte en complexiteit van de paden die de gebruiker doorloopt. Gemiddeld komt dat neer op 2 a 3 grote taken of 5 kleine.

We testen het ontwerp in de vorm van schetsen, wireframes, visual mock-ups, prototypes in code etc. Testmateriaal is afhankelijk van het moment binnen het ontwerpproces (en dus hoe ver je met je ontwerp bent). Omdat we ernaar streven om op vaste momenten in het proces te testen, proberen we minder druk te leggen op het “het maken van een perfect prototype”. We moeten af van het idee dat je naar een test toewerkt. Het moet een onderdeel van het ontwerpproces worden. Een ‘way of designing’. Het maakt niet uit wat je op dat moment test, als je maar wat test. Met als kanttekening dat dit binnen de taken van de website past.

Hoe doen we dat?

Zoals eerder gezegd, testen we kwalitatief; rijke data wat niet in cijfers is uit te drukken. We testen één op één met de respondent. We kunnen dan vragen naar de ‘waarom’ van een bepaalde actie. We rekenen een halve dag in, waarbinnen we drie of vier respondenten kunnen testen. Bijvoorbeeld een ochtend of een middag.

We vragen de klant om aanwezig te zijn bij de test om live mee te kijken. Dit is het moment waarop ze invloed uit kunnen oefenen op het vervolg van het ontwerpproces. Na iedere respondent, en na de test wordt namelijk direct een inventarisatie gemaakt van de ‘op te pakken (knel)punten’. Dit zijn de punten die mee worden genomen in het vervolg van het ontwerpproces.

Naast de klant is er ook altijd een extra collega aanwezig. Deze wordt ingezet als notulist. Hij/zij schrijft alle bevindingen op post-its. Aan het einde van iedere test verzamelen we deze post-its en maken we een eerste inventarisatie door de belangrijkste (knel)punten te stickeren. Ook de klant doet mee. De belangrijkste punten worden per taak en per respondent op een groot vel geplakt.

Als alle respondenten zijn geweest, komen we allemaal om het grote vel staan en bepalen we gezamenlijk welke punten we gaan oppakken en markeren deze.

Omdat we de tijd voor een dik rapport willen besparen, noteren we alleen de belangrijkste punten en uitkomsten van de hypotheses in een rapport. Ook hier hebben we een template voor onze medewerkers van gemaakt. En erg handig; datzelfde template gebruiken we om de test voor te bereiden.

Wie zijn de testpersonen?

Het blijft lastig en tijdrovend om respondenten te vinden. Gelukkig hebben de klanten vaak goede connecties en kunnen zij zelf respondenten regelen. Als dit niet lukt, zijn er drie opties waar we gebruik van kunnen maken:

• Binnen onze eigen omgeving respondenten zoeken. We gebruiken ons eigen netwerk om mensen te vinden die binnen de doelgroep passen. Dit werkt verrassend goed.

• Via een gespecialiseerd bureau respondenten werven.

• “Hallway testing”. We kunnen de test ook uitvoeren met collega’s of toevallige voorbijgangers (bij de klant in de wachtruimte bijvoorbeeld).

Testopstelling

De juiste testopstelling hangt af van waar, hoe en op welke media je gaat testen. Iedereen binnen UNITiD kan snel de benodigdheden voor de testopstelling vinden, door een eigen ontwikkelde tool. De tool presenteert je de juiste samenstelling van de hardware, software procedures en templates voor ieder scenario. Zo is dit bijvoorbeeld de opstelling voor het testen bij de klant, op desktop met een meekijkruimte:

Samengevat

• We testen kwalitatief

• We doen dit om de knelpunten van een product of dienst te ontdekken en om uiteindelijk ons ontwerp beter te maken.

• Liever vaak kleinere testen uitvoeren dan soms 1 hele grote

• Testen moet een terugkerend en standaard onderdeel van het ontwerpproces zijn waar niet teveel druk op ligt

• De ontwerpers testen zelf om empathie te creëren en zo min mogelijk tijd kwijt te zijn aan het overdragen

• Directe analyse met de klant tijdens en na de test met een beproefde methode

• Geen onnodig dik rapport, maar een effectief en concluderend (herbruikbaar) verslag

Kortom: met Nano testen (een hulptool die we speciaal voor onze UNITiD-ers hebben ontwikkeld) proberen we het testproces kosteneffectief, leerzaam en motiverend te maken.

Heb je vragen over het uitvoeren van een usability test of wil je er zelf een uitvoeren? Wij helpen je graag!